Etapy rozwoju mowy dziecka:
- I okres – melodii (0-1 rok życia), dziecko komunikuje się z dorosłymi za pomocą krzyku, gaworzy, pod koniec tego okresu wymawia pierwsze wyrazy: mama, tata, baba;
- II okres – wyrazu (1-2 rok życia), dziecko po 2 roku życia posługuje się językiem biernym, używa prawie wszystkich samogłosek z wyjątkiem nosowych (ą, ę) oraz wymawia niektóre spółgłoski (p, b, m, t, d, n, k, ś, ź, ć, dź, ch). Pozostałe zastępuje innymi. Dziecko wypowiada się jednowyrazowo: np. pomidor – midol;
- III okres – zdania (2-3 rok życia), pod koniec tego okresu dziecko porozumiewa się prostymi zdaniami, wymawia wszystkie samogłoski i spółgłoski (p, pi, b, bi, m, mi, n, ni, f, fi, w, wi, t, d, n, l, li);
- IV okres – swoistej mowy dziecięcej (3-7 rok życia dziecka). W wieku 4 lat – dziecko wymawia głoski s, z, c, dz. Mowa ulega dalszemu doskonaleniu.
5-6 lat – wymawia głoski sz, ż, cz, dż, r.
Profilaktyka logopedyczna:
- Wypowiedzi osób dorosłych powinny być poprawne, bez zmiękczeń;
- Nie należy zaniedbywać chorób uszu, gdyż nie leczone mogą powodować niedosłuch;
- Nie należy gasić naturalnej skłonności dziecka do mówienia obojętnością, lecz słuchać uważnie wypowiedzi, zadawać dodatkowe pytania, co przyczyni się do korzystnego rozwoju mowy;
- Wskazane jest częste opowiadanie dziecku bajek, czytanie;
- Nie wolno poprawiać wymowy dziecka, żądać by kilkakrotnie powtarzało dane słowo, zawstydzać, karać za wadliwą wymowę;
- Nie należy wymagać zbyt wczesnego wymawiania poszczególnych głosek. Dziecko nie przygotowane pod względem sprawności narządów artykulacyjnych, niedostatecznie różnicujące słuchowo dźwięki mowy, często zaczyna je zniekształcać, wymawiać nieprawidłowo;
- Jeśli dziecko osiągnęło już wiek, w którym powinno daną głoskę wymawiać, a nie robi tego, zasięgnijmy porady logopedy.
ZWRÓĆ UWAGĘ NA SPOSÓB ODDYCHANIA DZIECKA
Wdech i wydech przy spoczynku lub milczeniu powinien się odbywać przez nos.
Jeśli przy oddychaniu dziecko ma otwartą buzię, powinno Cię to zaniepokoić.
BY DOBRZE MÓWIĆ, TRZEBA DOBRZE SŁYSZEĆ
Jeśli musisz powtarzać polecenie lub prośby kierowane do dziecka, sprawdź jego słuch.
MÓWIĄC DO DZIECKA, NIE SPIESZCZAJ FORM WYRAZÓW
Tylko właściwa wymowa i zachowanie poprawnych form gramatycznych dadzą pożądany efekt
w postaci prawidłowej wymowy.
ZWRÓĆ UWAGĘ NA BUDOWĘ JĘZYKA, WARG, POLICZKÓW, PODNIEBIENIA (miękkiego i twardego) oraz JĘZYK
Jeśli masz wątpliwości co do ich wyglądu, ułożenia, wielkości czy ruchliwości, udaj się do specjalisty po konsultację.
UCZ DZIECKO GRYZIENIA
Od momentu, gdy tylko zaczniesz podawać pokarmy stałe. Gryzienie marchewki, jabłka, skórki od chleba wpływa na prawidłowe połykanie pokarmów, ułożenie zębów i żuchwy oraz prawidłowe ruchy języka.
CODZIENNIE CZYTAJ DZIECKU NA GŁOS
Dzięki głośnemu czytaniu dorosłego dziecko także wzbogaca swoje słownictwo, ćwiczy pamięć werbalną, zdolność koncentracji uwagi, umiejętność budowania zdań.
PODCZAS CZYTANIA NIECH TWOJE DZIECKO OPOWIADA
Treść ilustracji, naśladuje różne odgłosy (np. szum wiatru, pukanie, odgłosy zwierząt). Wyrazy dźwiękonaśladowcze są doskonałym ćwiczeniem usprawniającym narządy artykulacyjne, przygotowują dziecko do wymowy kolejnych głosek.
ZACHĘCAJ DZIECKO DO NAUKI WIERSZY NA PAMIĘĆ ORAZ RYMOWANEK
Jest to doskonała forma ćwiczeń utrwalających wyrazistą wymowę. Rytm i koordynacja mają ogromne znaczenie dla rozwoju, płynnej zrozumiałej mowy.
WPROWADŹ DO ZABAWY GIMNASTYKĘ BUZI I JĘZYKA
Ćwiczenia logopedyczne nie muszą być nudne! Niech to będzie zabawa dla Ciebie i dziecka. Dodatkowo będzie to czas, jaki spędzicie razem i to już jest sukces.
ĆWICZENIA WYKONUJCIE SYSTEMATYCZNIE
Tylko wtedy przyniosą one oczekiwany efekt. Ćwiczyć można zawsze i wszędzie, nie musi się to odbywać w wyznaczonym, ustalonym czasie. Jest to nawet niewskazane, gdyż dziecko nie powinno traktować takich ćwiczeń jak obowiązku.
OGRANICZ OGLĄDANIE TELEWIZJI
Przekaz telewizyjny jest mało zrozumiały dla dziecka, zaburza myślenie logiczne.
Jeśli już, staraj się wybierać wartościowe programy. Bądź zawsze zorientowany, co dziecko ogląda. Nie zostawiaj włączonego telewizora, jeżeli nikt go nie ogląda.
DBAJ O MOCNĄ WIĘŹ EMOCJONALNĄ
Głaskaj, przytulaj, chwal dziecko. Zachęca to do kontaktów werbalnych.
DBAJ O PRAWIDŁOWY ROZWÓJ RUCHOWY
Zachęcaj do biegania, wspinania się po drabinkach, jazdy na hulajnodze, rowerze, rolkach.
Usprawniaj motorykę palców, poprzez wydzieranie, naklejanie, lepienie z plasteliny, malowania, rysowanie.
STARAJ SIĘ BY ZABURZENIE MOWY ZOSTAŁO USUNIĘTE PRZED PODJĘCIEM NAUKI SZKOLNEJ
Uchroni to dziecko przed otrzymywaniem niższych ocen, wyśmiewaniem przez rówieśników oraz stresem.
